Η Χίος δεν αποκαλύπτεται με την πρώτη. Θέλει να την περπατήσεις, να τη μυρίσεις, να ακούσεις τη σιωπή και τον παλμό της φύσης της. Για όσους αγαπούν την πεζοπορία, είναι ένας μικρός παράδεισος: μονοπάτια που περνούν μέσα από δάση, ξερολιθιές και ακτές γεμάτες αλμύρα και θυμάρι, συνδέουν το χθες με το σήμερα και χαρίζουν στον ταξιδιώτη την πιο αυθεντική εκδοχή του νησιού.
Η χαρτογράφηση αυτών των μονοπατιών δεν έγινε τυχαία. Ο Γιώργος Χαλάτσης, δάσκαλος φυσικής αγωγής από τη Μακεδονία, υπήρξε εκείνος που αφιέρωσε 18 χρόνια από τη ζωή του για να καταγράψει και να αναδείξει τα μονοπάτια της Χίου. Μέσα από συζητήσεις με ντόπιους, μελέτη βιβλίων και παλιών χαρτών, ανέδειξε περισσότερα από ρισσότερα από 140 ξεχασμένα μονοπάτια μήκους 400 χιλιομέτρων. Έφυγε από τη ζωή το καλοκαίρι του 2025, αφήνοντας όμως πίσω του ένα έργο που έδωσε νέα πνοή στον περιπατητικό τουρισμό της Χίου. Χάρη σε αυτόν, ο ταξιδιώτης μπορεί να ακολουθήσει τις ίδιες διαδρομές που κάποτε ένωναν τους Χιώτες με τα χωριά τους, τα καΐκια, την καθημερινότητά τους.
Εμείς ακολουθήσαμε το μονοπάτι από τον Εγρηγόρο προς τα Αγιάσματα στη βορειοδυτική Χίο. Κατηφορίζοντας τα παλιά καλντερίμια που χάνονται μέσα σε πευκοδάση, περνάμε από μοναστήρια που εξακολουθούν να ζουν με τον ρυθμό των αιώνων. Γύρω μας πηγές, αγριολούλουδα και μια ιστορία που μας γυρίζει πίσω στον 19ο αιώνα. Τότε που οι Οθωμανοί, μετά τη σφαγή της Χίου, αναγκάστηκαν να φτιάξουν εμπορικούς δρόμους, για να διευκολύνουν τη διακίνηση των προϊόντων, ανάμεσά τους και η πολύτιμη μαστίχα. Ήταν το περίφημο «γιολ παρασί» (φόρος δρόμου), χάρη στο οποίο χτίστηκαν 18 χλμ. πέτρινοι δρόμοι με τη σφραγίδα του αρχιμηχανικού Τζέιμς Αριστάρχη, γόνου σαμιώτικης οικογένειας με σπουδές στη Ζυρίχη. Σήμερα, αυτά τα μονοπάτια αποτελούν μοναδικά μνημεία λαϊκής αρχιτεκτονικής και ζωντανές αρτηρίες του νησιού. Η διαδρομή περνά από τη Μονή Ευαγγελίστριας, ένα μοναστήρι καλοδιατηρημένο αλλά χωρίς μοναχούς, που αποπνέει μια ατμόσφαιρα μυσταγωγίας. Από εκεί, το μονοπάτι οδηγεί στις Ιαματικές Πηγές στα Αγιάσματα, όπου βλέπουμε το καυτό νερό να ξεπηδά από τη γη, θυμίζοντας πως η φύση κρύβει δώρα θεραπευτικά και θαυμαστά. Μια μια βουτιά στην παραλία και χαλάρωση στο κέντρο υδροθεραπείας ολοκληρώνει περίφημα την ημέρα.
Η πεζοπορία στη Χίο δεν είναι μόνο άσκηση ή αναψυχή. Είναι μια πολυαισθητηριακή εμπειρία: ο θόρυβος των φύλλων κάτω από τα πόδια, το φως που διαπερνά τις φυλλωσιές, τα κυκλάμινα που ανθίζουν το φθινόπωρο, οι άγριες τουλίπες και οι ορχιδέες που εμφανίζονται την άνοιξη. Οι περιπατητές σταματούν να φωτογραφίσουν, να μαζέψουν τσίκουδα — τα μικρά, πράσινα καρύδια που οι Χιώτες μασούν σαν σνακ — να πιουν νερό από τις πηγές. Κάθε διαδρομή είναι μια βουτιά στη φύση αλλά και στον χρόνο.
Σήμερα, η Χίος έχει αποκτήσει τη δική της μεγάλη περιπατητική διαδρομή, μήκους 92 χιλιομέτρων, την 14η (υπό πιστοποίηση) πεζοπορική διαδρομή της Ευρώπης. Ένα έργο που υπόσχεται να φέρει στο νησί ταξιδιώτες εναλλακτικού τουρισμού απ’ όλο τον κόσμο και να τοποθετήσει τη Χίο στον διεθνή χάρτη του hiking.
Είχαμε την τύχη να περπατήσουμε στη Χίο με τον Γιώργο Μισετζή, έναν άνθρωπο που ξέρει το νησί όσο λίγοι. Ιδιοκτήτης των πετρόκτιστων «Σπιτακίων» στα Αυγώνυμα και μέλος του Chios Trails, έχει αφιερωθεί στη μελέτη της χλωρίδας του νησιού. Έχει καταγράψει πάνω από 110 είδη ορχιδέας και μοιράζεται απλόχερα την εμπειρία του με όσους αγαπούν τη φύση. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2015 διοργάνωσε στη Χίο παγκόσμιο συνέδριο ορχιδέας, φέρνοντας στο νησί επιστήμονες και ερευνητές απ’ όλο τον κόσμο. Κάθε άνοιξη, από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο, συνεχίζει μέσα από τα Chios Trails να οργανώνει πεζοπορικές διαδρομές, είτε για ομάδες είτε για μεμονωμένους ταξιδιώτες.
Αγγλικά
