Όπως όλα τα νησιά, τα ακολουθούν κάποιες φήμες, έτσι για τη Φολέγανδρο λένε πως πρέπει να πας ερωτευμένος. Βρισκόταν χρόνια στη λίστα μου, ώσπου τον Μάιο του 2016 ήρθε η στιγμή να επαληθεύσει τη φήμη της και να κλείσει σαν κάδρο, μια από τις πιο ρομαντικές αποδράσεις, στο προσωπικό μου ταξιδιωτικό χάρτη.

Τα μικρά νησιά έχουν κάτι το απελευθερωτικό. Και η Φολέγανδρος είναι ένα από αυτά. Με έκταση μόλις 32 τετραγωνικά χιλιόμετρα και 700 μόνιμους κατοίκους, συνοψίσει σε συσκευασία pocket size όλα όσα περιμένεις από το κυκλαδίτικο τοπίο και σε λίγες ώρες καταφέρνει να διώξει από πάνω σου, ότι περιττό κουβαλάς από την πόλη και να την ερωτευτείς πέφτοντας θύμα της γοητείας της.

Άνυδρη, με βράχια και τραχιά «ατίθαση» ομορφιά, βρίσκεται ανεμοδαρμένη στη μέση του πελάγους, δίπλα στη Σίκινο και τη Μήλο και κάτω από τον δυνατό ήλιο του Αιγαίου που κάνει ευτυχείς τους ευτυχέστερους.

Εντάξει, δεν είναι το νησί της άγονης γραμμής, αφού τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσεις αξιοσημείωτη ανάπτυξη, αλλά ειδικά αν πας εκτός σεζόν, θα νιώσεις περισσότερο τη φύση, παρά την ανθρώπινη παρουσία.

Μπορείς εύκολα να τη γυρίσεις. Το αυτοκίνητο δεν είναι απαραίτητο, τουλάχιστον όχι όλες τις ημέρες της παραμονής, αρκεί να είσαι διατεθειμένος να περπατήσεις αρκετά και να υπολογίζεις το πρόγραμμα της ημέρας με βάση τα δρομολόγια του τοπικού magic bus, που συνδέει τους τρεις οικισμούς του νησιού: Λιμάνι-Χώρα-Ανω Μεριά.

Η Χώρα της Φολεγάνδρου είναι μία κούκλα. Φροντισμένη με καθαρά και ασβεστωμένα σοκάκια, λευκά σπίτια με χρωματιστά πορτοπαράθυρα και καλαίσθητα μαγαζάκια με όμορφες επιγραφές φτιαγμένες στο χέρι. Ομορφιά, ατμόσφαιρα, αυθεντικότητα, χαλαρότητα κια ολίγος… κοσμοποιτισμός, σε μια υπέροχη ισορροπία σε παρασέρνουν να ξεχαστείς στα ωραία café της, με ένα βιβλίο στο χέρι ή παίζοντας τη μία παρτίδα τάβλι μετά την άλλη. Τσέκαρε τη ζεν ατμόσφαιρα στον Πόντιο μόλις μπεις στην πρώτη πλατεία και το καφέ «Αραξε» του Στράτου, στην πλατεία μπροστά από το Κάστρο, που φημίζετια για τα χειροποίητα γλυκά του.

Από την άκρη του κάθετου βράχου στη Χώρα θα δείτε μια συγκλονιστική θέα, που μοιάζει με την Καλντέρα της Σαντορίνης και ίσως πιο άγρια κάποιες φορές. Αυτό το ανοιχτό τοπίο, προσφέρεται για λίγες στιγμές προσωπικής επαναφόρτισης, όπου το απέραντο γαλάζιο σε κάνει να νιώθεις ασήμαντος, αλλά και σημαντικός που το αντικρύζεις.

Αργά ή γρήγορα, η βόλτα σε βγάζει στη γειτονιά του Κάστρου, που κατοικείται αδιάλειπτα από τον Μεσαίωνα έως σήμερα. Περνάς το Παραπόρτι και βγαίνεις… σε μία άλλη εποχή. Τα κτίρια αποτελούν τα εξωτερικά τείχη του βενετσιάνικου κάστρου που φτιάχτηκε για την προστασία από πειρατικές και άλλες επιθέσεις. Πάντα με συνεπαίρνουν τα κάστρα που από μέσα βρίσκονται απλοϊκά σπιτάκια, μια σταλιά. Σκέφτομαι πως θα ήταν να ζεις, κουρνιασμένος κάτω από στέγη, κολλητά με άλλα σπίτια.

Το μονοπάτι που οδηγεί στην Παναγία τερματίζει θεαματικά στην άκρη του κάθετου βράχου και να ατενίζει το Αιγαίο. Η ανάβαση στην Παναγία με το χαρακτηριστικό στριφογυριστό δρομάκι είναι επιβεβηλμένη. Θα λαχανιάσεις, θα ιδρώσεις, αλλά αλλά αξίζει τον κόπο. Η θέα από ψηλά είναι ανεπανάληπτη και η ώρα του ηλιοβασιλέματος είναι από τις εικόνες που θα αναπολείς σε όλη σου τη ζωή.

Το τοπίο στην Ανω Μερά, που είναι ο πιο λιτός και αγροτικός οικισμός του νησιού, σε γυρίζει πίσω στο χρόνο. Εδώ η κίνηση των δρόμων κορυφώνεται όταν μια σειρά από από γαϊδουράκια φορτωμένα με άχυρο παίρνουν τον δρόμο της επιστροφής από το χωράφι. Τριγύρω βλέπεις «λεμονόσπιτα», (τα σπίτια που προστάτευαν τις λεμονιές, τη μοναδική πηγή βιταμινών για τους κατοίκους του νησιού παλιότερα), δυο-τρία μπακάλικα, αντίστοιχα ταβερνάκια κι ένας φούρνος για τις απαραίτητες προμήθειες.

Μείναμε στο Notos ένα συγκρότημα με πέτρινα σπιτάκια που έχουν κάτι σεμνό και βολικό, χωρίς επιτηδευμένες σπατάλες, που σου υπενθυμίζουν πως είσαι εδώ για να διώξεις από πάνω σου οτιδήποτε περιττό. Η λιτή διακόσμηση, επιτρέπει μόνο ότι είναι αυστηρά απαραίτητ. Μία μικρή κουζίνα, ένα πέτρινο χτιστό κρεβάτι, λίγα απαραίτητα έπιπλα και μία βεράντα όπου θες να περάσεις το υπόλοιπο της ζωής σου. Αν είσαι τυχερός και κλείσεις έγκαιρα τη διαμονή σου εδώ.

Φαγητό στο μπαλκόνι με θέα το ηλιοβασίλεμα και τις γυμνές πλαγιές καλυμμένες από ρίγανη και θυμάρι, τα ψηλότερα φυτά στις Κυκλάδες, όπως λένε χαριτολογώντας, αφού το άνυδρο τοπίο της, το καίει αδιάκοπα ο ήλιος και μόνο το βραδάκι δροσίζεται από το βοριαδάκι που διαδέχεται το λίβα της ημέρας.

Αν δεν μαγειρέψεις στο σπίτι, στη Φολέγανδρο το υπέροχο σπιτικό φαγητό δεν είναι η εξαίρεση. Μάλιστα έχει και επιλογές, από ταβερνάκια με εντελώς μαμαδίστικο φαγητό, ως προσεγένα εστιατόρια. Η ματσάτα (ντόπιο χειροποίητο ζυμαρικό) που σερβίρετε με κόκορα, κεφτεδάκια, ή κουνέλι είναι το hit. Το τοπικό μενού έχει επίσης ρεβιθάδα στο πήλινο, λεμονάτο και το κοκκινιστό κατσικάκι, καράβολους (σαλιγκάρια γιαχνί), καλασούνα (πίτα με κρεμμύδια και τυρί) και μαγειρευτή κάππαρη στιφάδο. Από γλυκά η καρπουζένια (πίτα με μέλι και σουσάμι) είναι το ντόπιο γλυκάκι με καρπούζι που πρέπει να δοκιμάσεις!

Παραλίες με απαιτήσεις! Αν και είναι μικρών αποστάσεων νησί, οι παραλίες έχουν… τον κόπο τους. Για να προσεγγίσεις τις ομορφότερες – απ΄αυτές απαιτείται περπάτημα ή πλεούμενο. Από τις πιο ειδυλλιακές είναι το Κάτεργο, με ψιλό βότσαλο και λαχταριστά τιρκουάζ νερά. Μια ξεκούραστη πρόταση, είναι το Καραβοστάση, το ήσυχο λιμανάκι του νησιού, με τους όμορφους κοκκινωπούς βράχους στο φόντο του.

Καταπληκτική παραλία είναι η Αγκάλη και δίπλα της η παραλία του Αγ. Νικολάου, όπου για να φτάσεις πρέπει να περπατήσεις περίπου ένα τέταρτο. Ευτυχώς όμως, έχει ένα ωραίο υπερυψωμένο καφενείο για να ξεδιψάσεις πριν βουτήξεις στα ωραία νερά.

Τα βράδια στη Φολέγανδρο έχουν γεύση ρακόμελου και εφηβικής χαράς. Η απαραίτητη μπαρότσαρκα στα στενά της Χώρας αποκαλύπτει μαγαζιά, όπως η «Αστάρτη» και η «Ρακεντιά» που ειδικεύονται στο ρακόμελο.