Ανθρωπογραφίες ενός Αιγαίου που χάνεται
Ένα αρχιπέλαγος από πρόσωπα. Αυτό είναι το Marabou Project: μια πολύχρονη Οδύσσεια που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2018 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024. Ο Κωνσταντίνος Σοφικίτης ταξίδεψε και στα 78 κατοικημένα νησιά του Αιγαίου∙ φωτογράφισε τόπους και ανθρώπους, συνθέτοντας ένα ιστοριογράφημα του πελάγους. Μαζί με τον αδελφό του, τον σκηνοθέτη Πέτρο Σοφικίτη, έστησαν ένα διπλό βλέμμα: φωτογραφικό και κινηματογραφικό. Το αποτέλεσμα είναι περιπλάνηση που καταφέρνει να σηκώσει τη «σκόνη των καιρών» και να φανερώσει ξανά την ψυχή των νησιωτών.
Η ιδέα πήρε σχήμα έπειτα μέσα από χρόνια ιχνηλατήσεων και συζητήσεων σε καφενεία, σε μποστάνια, σε πλατείες, πάνω σε προβλήτες και έξω από ξωκλήσια σε από φάρους Ο Κωνσταντίνος προσεγγίζει τους ανθρώπους ως αφηγητές. Συχνά αφήνει την κάμερα στην άκρη, περιμένει τον ρυθμό του νησιού, κερδίζει την εμπιστοσύνη. Οι ιστορίες ξεδιπλώνονται με απλότητα, σαν μια ολόκληρη ζωή να συνέβη «μόλις χθες». Σ’ αυτή τη γλώσσα του Αιγαίου, όπου η γαλήνη της θάλασσας λέγεται «καλοσύνη», ο φωτογράφος αναζητά εκείνο το καθάριο βλέμμα που ξυπνά μνήμες: επαγγέλματα που σβήνουν, έθιμα που ξεχνιούνται, μικρές ιδιωτικές μυθολογίες.
Η Σώσα από την Ικαρία: έζησε τον εμφύλιο και είδε περισσότερο πόνο και αίμα απ’ όσο χωρά ένα βλέμμα. Κάποια στιγμή ο κόσμος σκοτείνιασε—ένας μηχανισμός άμυνας την προστάτευσε από όσα δεν άντεχε. Χρόνια αργότερα, με επιμονή και θεραπεία, η όραση της επιστρέφει. Η Σώσα ξαναβλέπει∙ και μαζί της ξαναφωτίζεται ένα κομμάτι της Ικαρίας.
Ο 95χρονος Μάρκος από την Αμοργό, έγινε καφετζής «γιατί αγαπούσε την παρέα». Δυσκολεύεται να περπατήσει, να μιλήσει, να ακούσει—μα όταν τον ρωτάς για την ευτυχία, απαντά «τώρα». Να νιώθει τα δισέγγονα μέσα στον χώρο που ο ίδιος έστησε. Κι όταν ήρθε η ώρα της φωτογραφίας, ζήτησε: να σταθεί δίπλα στη γυναίκα του, γιατί χωρίς εκείνη δεν θα είχε καταφέρει τίποτα.
Η Φανή Πρασίνου από τη Δονούσα έζησε 91 χρόνια στο ίδιο χάραγμα του χάρτη. Θυμάται τον πόλεμο, τα ζώα που κρύβονταν, τους δρόμους που δεν υπήρχαν. «Εγώ κουμαντάρω τον εαυτό μου», λέει, κι είναι η φράση-σύνοψη μιας ζωής ανεξαρτησίας—ατρόμητη, αυτάρκης, κυρία του τόπου και του χρόνου της.
Τρεις ενδεικτικές ιστορίες μιας μεγάλης ανθολογίας από πρόσωπα χαραγμένα από αλάτι και ήλιο. Το Marabou στήνει ένα αρχιπέλαγος μνήμης που αγκαλιάζει το Αιγαίο ολόκληρο.
Ο Κωνσταντίνος Σοφικίτης έχει παρουσιάσει τη δουλειά του σε Ελλάδα και εξωτερικό, με δημοσιεύσεις και εκθέσεις∙ το 2017 διακρίθηκε με την 1η θέση στα Sony World Photography Awards και την ίδια χρονιά συμμετείχε στην Biennale της Βενετίας. Η ματιά του είναι ταξιδιωτική αλλά βαθιά ανθρωποκεντρική: αναζητά τον άνθρωπο μέσα στο τοπίο και το τοπίο μέσα στον άνθρωπο.
Με ευγενική παραχώρηση του Κωνσταντίνου Σοφικίτη, παρουσιάζουμε εδώ ανέκδοτες εικόνες από το Marabou Project. Μικρά παράθυρα σ’ ένα Αιγαίο που χάνεται—κι όμως φωτίζεται ξανά, όσο υπάρχουν άνθρωποι να το αφηγηθούν. https://marabouproject.com
